Na prethodnoj (5.) stranici ovog topica sam već stavio post o crnogorskom trajektu SVETI STEFAN. Pronašao sam jedan zanimljiv članak o istome te još par dobrih fotografija. Za Crnu Goru on je kao nama LIBURNIJA, a i počeli su ploviti iste 1965. godine.
[You must be registered and logged in to see this link.]Priča o Svetom brodu
by Željko Milović | 06:05:2013 | 23:09:23
Prvi brod "Sveti Stefan“ bio je simbol “bijele flote“ Bara i Crne Gore decenijama. Pravi “Svetac“.
Sredinom šezdesetih, “Prekookeanska“ je intenzivno radila na povezivanju crnogorske i italijanske obale, pa je 10. maja 1965. godine, uz podršku Izvršnog vijeća Crne Gore, kupljen trajekt “Sveti Stefan“, za uspostavljanje linije između Bara i Barija koja je iznosila oko 120 nautičkih milja. “Sveti Stefan“ - za pomorce, Barane i sve njegove putnike, kratko i prisno - “Svetac”, bio je simbol vremena u kome su crveni pasoš i dinari u džepu bili dovoljni za kontakt sa Zapadom, bez ikakvih prepreka.
Izgrađen je u danskom brodogradilištu “Alborg Vearft A/S“, i pod nazivom “Djurland“ bio registrovan za veliku obalnu plovidbu, kapaciteta 650 putnika i uz garažni prostor za 100 automobila. Prvi put je baždarsku dozvolu u Jugoslovenskom registru brodova dobio 17. avgusta 1965. godine. Ime je dobio po Svetom Stefanu, tada malom ribarskom naselju na poluostrvcetu, koje je postalo simbol i ponos jugoslovenskog ekskluzivnog primorskog turizma.
Prva garnitura posade preuzela je prvi putnički brod u crnogorskom vlasništvu u danskoj luci Hundestatt, i već na prvom vijađu do Bara, bilo je problema - dvojica oficira, Beograđani, digli su paniku kako se ne može plovilom kroz Biskajski zaliv, “groblje brodova”. Barba Milivoje Bokorović odmah ih je iskrcao sa broda i poslao kući avionom! Do Bara je “Svecu“ trebalo devet dana plovidbe, ali je doček bio nevjerovatan! Čitavi grad je bio na gatu.
Odmah po dolasku, na komandni most se popeo kapetan Vojo Perović, jedan od najmlađih zapovednika broda u istoriji jugoslovenskog pomorskog brodarstva, koji je sa samo 29 godina preuzeo zapovjedničku palicu na brodu-tankeru “Ugljan“.
Feribot je na inauguraciono putovanje preko Jadrana zaplovio 18. juna 1965. godine. Bio je to veliki događaj, posebno za Crnu Goru, koja je dobila izlaz u svijet. I Italijani su tome pridali veliki značaj. Franco Morfini, na čelu firme “Morfimare“, sa italijanske strane je prihvatio, kako su ga nazvali tamošnji novinari, “istorijski brod ’Sveti Stefan’“. Počelo je povezivanje Crne Gore sa italijanskom privredom.
Prvih deset godina, na liniji su putovali samo istinski turisti. Bile su tu i dvije stjuardese, ljetnji bar, restoran, kazino sa džek-pot automatima...
Nije bila rijetkost da se pokupi društvo u Baru, ukrca na brod, zakarta ili zapije, pa u Bariju i ne siđe sa broda čitavi dan. “Sveti Stefan“ je za Bari plovio zavisno od broja putnika: tri puta sedmično ljeti, jednom u sedam dana zimi. Saobraćao je i na jednodnevnom čarteru Bar-Dubrovnik-Bar, gdje je uglavnom vozio njemačke turiste, goste “Montenegroekspresa“, koje su za nevjerovatan honorar zabavljali barski muzičari. Bile su to atrakcije, na prvoj turi za Dubrovnik povezao je čak 1.200 putnika!
Sredinom sedamdesetih, kad započela “siva ekonomija“, vožnja počinje da dobija “privredni“ karakter, pa se klijentela “zašarenila“. Donosila se kafa, strane cigarete i pića, farmerice, u Jugoslaviji tada zabranjeni porno časopisi, i šta još sve ne. Znali su se redovni “gosti“, od kojih je najčešća bila “Bose feribot“ sa Cetinja, a najčešći su bili Cetinjani i Titograđani. Bilo je i Hercegovaca, Prištevaca, Pećanaca, pa i Beograđana. Našim brodom su za Italiju putovali i Splićani, jer je barska carina bila “tolerantnija“.
Za bogatije građane širom Crne Gore, “Svetac“ je bio najkraća i najjeftinija veza da se kupi nova garderoba u duhu sa modnim trendovima. Mnogo više je bilo onih što su živeli od preprodaje robe koju su kupovali u Italiji, pa su brod zvali i “sirotinjskom majkom“. Do Barija su putnici računali šta će da kupe, a od Barija kako da što bolje izvrdaju carinu. Pojedini su tako na sebe oblačili i po 20 pari farmerki!
Nije “Svetac” vozio samo turiste i švercere - u njegovoj garaži prevožene su i ovce za kurban-bajramske praznike u Libiji, konji za Italiju... Tokom četiri mjeseca 1991. godine, JNA je za prevoz svojih efektiva iz Slovenije i Hrvatske, samo iz Pule, u 20 navrata, koristila feribot. Brod je služio i za brojne dočeke Nove godine, proslave maturskih večeri... Početkom osamdesetih, na feribotu je tadašnji predsjednik SRCG Veljko Milatović primio najvišu državnu delegaciju SSSR, predvođenu potpredsjednikom Vlade Vjačeslavom Tihonovim. Za više od tri decenije plovidbe preko Jadrana, brod nije doživio ni najmanji incident, pa je zbog toga, kao i brojnih slučajeva kada je u posljednjem trenutku priticao u pomoć brodolomcima na pučini, prozvan “brodom dobre nade“.
“Sveti Stefan“ je bio prvi brod naše flote koji je dobio dozvolu za plovidbu tokom sankcija. Dan kada je, poslije dvoipogodišnjeg veza, pošao u Bijelu iz luke na remont pred ponovni odlazak za Bari, zasvirala je brodska sirena, a iz Šušanja i sa Topolice ljudi su odgovarali pucnjavom. Međutim, kada je u decembru 1994. “Svetac“ opet krenuo za Italiju, ostao je 50 dana u Bariju zbog dokumenata. Kao spomen na “čuvenu“ Rezoluciju 840, kada su više od dvije godine vrata Italije bila “zaključana” za Crnu Goru i Jugoslaviju, sve do rezanja na brodu se vijorio malteški barjak i ime luke - La Valetta - na krmi.
Svoje posljednje putovanje na liniji Bar-Bari i obratno, “Svetac” je obavio 15. januara 1997. godine, a njegov zapovjednik je bio kapetan Slobodan Vukasović, koji je bio na brodu i prilikom njegove prve plovidbe na liniji Bar-Bari, kao kadet.
Nedaleko od svoje stare adrese - gata 5, skrajnut na vez pod Volujicom, feribot “Sveti Stefan“ je na svoje konačno ishodište čekao više od dvije i po godine. Mogao je još da plovi, ali rigorozni propisi o pomorskoj navigaciji ugasili su motore barskog broda.
Bilo je ideja da se brod pretvori u ekskluzivni hotel na vodi, a arhitekti danskog brodogradilišta su ga tražili za konzervaciju, pod uslovom da na brodu nema renoviranja. Na raspisani međunarodni konkurs za njegovu prodaju, međutim, niko se nije javio. Zbog toga je feribot, koji je za 32 godine plovidbe prevezao više od milion putnika i oko 120.000 vozila, 20. oktobra 1999. izrezan za staro gvožđe. Radnici nikšićke Željezare su ga isjekli u komade, pogodne za transport do peći u kojima je pretopljen.
Aktivisti lokalnih NVO i “Barske novine“ apelovali su na rukovodstvo “Prekookeanske plovidbe“ da se, kao i u svim zemljama sa pomorskom tradicijom, sačuva barem sidro i izloži na posebnom postamentu kao spomenik, ali nije im udovoljeno.
Gradnja i porinuće DJURSLAND-a 1958.:
[You must be registered and logged in to see this image.]DJURSLAND:
[You must be registered and logged in to see this image.]SVETI STEFAN:
[You must be registered and logged in to see this image.]Bar 2001.:
[You must be registered and logged in to see this image.]izvori: barinfo.me, shipnostalgia.com, delcampe.net
Početna stranica 
Registracija 
Login 
pon lip 16, 2014 9:06 pm
